در بازار معاملات سکه، دو اصطلاح سکه طرح قدیم و طرح جدید رایج است. این دو سکه از نظر ظاهری و سال توزیع با یکدیگر متفاوت هستند و همین امر موجب اختلاف قیمت آنها شده است. علت اختلاف قیمت سکه طرح قدیم و جدید مبحثی است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.
تفاوت بین سکه طرح قدیم و طرح جدید
علت اختلاف قیمت سکه طرح قدیم و جدید سوالی است که ذهن بسیاری از معامله گران مبتدی یا خریداران سکه بهار آزادی را به خود مشغول کرده است. قبل از پرداختن به این مبحث لازم است تفاوت های بین سکه طرح قدیم و طرح جدید مورد بررسی قرار گیرد. به طور کلی سکه ها را می توان بر اساس دو فاکتور زیر تقسیم بندی کرد.
1-قطع سکه: سکه ها بر اساس قطع خود به پنج دسته اصلی ربع، نیم، یک، دو نیم و پنج تقسیم می شوند.
2-طرح سکه: سکه ها از نظر ویژگی ظاهری، سال ضرب و طراحی به دو دسته طرح قدیم و طرح جدید تقسیم می شوند. نیم سکه و ربع سکه های ضرب و توزیع شده از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۸۵ را سکه طرح قدیم و از سال ۱۳۸۶ به بعد را نیم سکه و ربع سکه طرح جدید می گویند. سکه تمام بهار آزادی از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ ضرب شده و فقط طرح قدیم دارد و سکه امامی از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۵ طرح قدیم و از سال ۱۳۸۶ به بعد طرح جدید می گویند.
با توجه به مباحث مطرح شده علت اختلاف قیمت سکه طرح قدیم و جدید به عیار یا وزن آنها مربوط نمی شود؛ بلکه به ویژگی های ظاهری، سال ضرب و سال توزیع آنها مربوط است. قیمت سکه بهار آزادی بر اساس سکه طرح جدید تعیین می شود. سپس بر اساس قیمت سکه طرح جدید، قیمت سکه طرح قدیم با اندکی افت برآورد می شود. بنابراین قیمت سکه طرح قدیم کمتر از طرح جدید است.
تفاوت ظاهری سکه طرح قدیم و جدید
ظاهر سکه طرح قدیم به این صورت است که در یک سمت آن نام حضرت علی و بانک ملی ایران (در قسمت پایین سکه) و در سمت دیگر تصویر حرم امام رضا قرار دارد. در طراحی سکه طرح جدید یا همان سکه امامی از چهره امام خمینی به عنوان عنصر اصلی استفاده شده است. در پشت این سکه نیز، مانند سکه طرح قدیم، تصویر حرم امام رضا قرار دارد.
بررسی علت اختلاف قیمت سکه طرح قدیم و جدید
علت اختلاف قیمت سکه طرح قدیم و جدید، به میزان تقاضا برای این سکه ها برمی گردد. امروزه تقاضا برای سکه طرح جدید به مراتب بیشتر از سکه طرح قدیم است. به همین دلیل به مرور زمان بازار به سمت معامله سکه طرح جدید گرایش پیدا کرده است. این امر موجب کاهش ارزش سکه طرح قدیم شده است.
لازم به ذکر است قیمت سکه طرح قدیم تا دهه ۹۰ بالاتر از سکه طرح جدید بود؛ زیرا بسیاری آن را یک سکه تاریخی و کلکسیونی می دانستند. اما به مرور زمان از ارزش این سکه کاسته شد. با توجه به افت تقاضا برای سکه طرح قدیم در بازار، پیش بینی می شود که به مرور زمان از ارزش مالی این سکه کاسته شود. حتی این انتظار وجود دارد که سکه طرح قدیم از چرخه معاملات حذف شود.
با توجه به مطالب ذکر شده سکه طرح جدید انتخاب مناسب تری برای سرمایه گذاری است. اگرچه سکه طرح قدیم همچنان ارزشمند است و می تواند یک انتخاب مناسب برای سرمایه گذاری باشد، با این وجود آینده تقاضا برای این سکه مبهم و نامشخص است.
سخن پایانی
در این مقاله علت اختلاف قیمت سکه طرح قدیم و جدید مشخص شد. با توجه به مطالب ذکر شده بهتر است قبل از خرید، طرح قدیم یا جدید بودن سکه مورد بررسی قرار گیرد. سکه طرح قدیم انتخاب مناسبی برای سرمایه گذاری نیست زیرا تقاضا و ارزش آن رو به کاهش است. در نقطه مقابل سکه طرح جدید، به عنوان پشتوانه ارزی کشور، همچنان ارزشمند و قابل اعتماد است.
